mgr Hanna Szopińska-Pawełko terapeutka pedagogiczna, polonistka

mgr Renata Pyryt terapeutka pedagogiczna, nauczycielka edukacji wczesnoszkolnej

Uczniowie ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się uczęszczają na zajęcia korekcyjno - kompensacyjne, terapię pedagogiczną. W klasach I-III pracują według autorskiego programu „Mądra główka” , zaś w klasach IV-VI realizowany jest Program Edukacyjno - Terapeutyczny „Ortograffiti” . Uczniowie klas VII-VIII doskonalą swoje kompetencje językowe na zajęciach „Przed egzaminem” . Zajęcia odbywają się w gabinecie wyposażonym w liczne pomoce edukacyjne wspomagające terapię pedagogiczną.

Być bliżej dziecka ze specyficznymi problemami i pomagać mu to jedno z głównych zadań naszej szkoły. Staramy się wypełniać je jak najlepiej. Uczestniczyliśmy w wielu edycjach programu Szkoła przyjazna uczniom z dysleksją czy Szkoła na miarę ucznia z dysleksją . W roku szkolnym 2019/20 otrzymaliśmy certyfikat kolejny raz nadający naszej placówce tytuł Szkoły na miarę ucznia z dysleksją .

Wszechstronny rozwój naszych uczniów jest dla nas najważniejszy. W ramach pomocy realizujemy program Polskiego Towarzystwa Dysleksji i Fundacji FLY Czytamy Razem polegający na wspólnym, systematycznym i interaktywnym czytaniu wolontariusza z dzieckiem, zaś uczniowie klas czwartych i piątych należą do Klubu Ortograffiti , w ramach którego realizują projekty edukacyjne. Stwarzamy uczniom możliwość sprawdzenia się i dobrej zabawy poprzez uczestnictwo w Międzyszkolnym Konkursie Ortograficzne Łamigłówki oraz Dyktandzie Rodzinnym . Angażujemy uczniów w liczne akcje czytelnicze „Poczytaj młodszemu koledze” , obchody Dni Książki oraz Tygodnia Świadomości Dysleksji.

Warto wiedzieć 📖

Dysleksja rozwojowa – specyficzne trudności w czytaniu i pisaniu u dzieci. Jest to syndrom zaburzeń uczenia się czytania (dysleksja) i opanowania poprawnej pisowni (dysortografia), którym często towarzyszy niski poziom graficzny pisma (dysgrafia). Określenie: rozwojowa oznacza, że trudności te występują w wieku rozwojowym, a więc w dzieciństwie, już od początku nauki czytania i pisania. Dysleksja nie wynika z wad wzroku, słuchu ani z zaniedbania środowiskowego czy dydaktycznego. Rozpoznaje się ją tylko w przypadku normy intelektualnej.

Dysleksja – pod tym pojęciem rozumiemy specyficzne trudności w czytaniu (najczęściej występujące współwystępujące z zaburzeniami uczenia się poprawnej pisowni), u których podłożą leżą zaburzenia uwagi, percepcji i pamięci wzrokowej i słuchowej, funkcji językowych oraz ich koordynacji o różnym stopniu i zakresie. Specyficzne trudności w czytaniu i pisaniu kryjące się pod jedną nazwą dysleksja, przejawiają się w trzech postaciach.

• Dysleksja czyli specyficzne trudności w czytaniu. dys -> niemożność, brak czegoś, trudność, znaczenie negatywne; lexis -> słowa lub lego (czasownik) -> czytać
• Dysortografia trudności w opanowaniu poprawnej pisowni, ortografii. dys -> niemożność, brak czegoś, trudność, znaczenie negatywne; orthos -> prawidłowy; grapho -> piszę, rysuję
• Dysgrafia opanowaniu poprawnego poziomu graficznego pisma odręcznego. dys -> niemożność, brak czegoś, trudność, znaczenie negatywne; grapho -> piszę, rysuję
• Dyskalkulia trudności w uczeniu się matematyki. dys -> niemożność, brak czegoś, trudność, znaczenie negatywne; calculare -> liczyć

Trudności wymienione powyżej mogą występować jednocześnie, lub też w izolacji np. tylko dysgrafia.

Symptomy specyficznych trudności:

• Wiek niemowlęcy i poniemowlęcy
  • opóźnienie mowy (późniejsze wypowiadanie pierwszych słów, zdań prostych i złożonych),
  • opóźnienie rozwoju ruchowego (mała zręczność manualna, nieporadność w samoobsłudze - np. w myciu rąk, ubieraniu się, zapinaniu ubrań, niechęć do rysowania).
• Wiek przedszkolny (3-5 lat)
  • mała sprawność ruchowa w zakresie całego ciała (dziecko słabo biega, ma trudności z utrzymaniem równowagi, niezgrabne ruchy, nie lubi zabaw ruchowych, z trudem uczy się jeździć na rowerku trójkołowym),
  • mała sprawność ruchowa rąk (trudności w zapinaniu guzików, sznurowaniu butów, niechęć do nawlekania korali, nieprawidłowy chwyt i nacisk narzędzia piszącego na papier),
  • słaba koordynacja wzrokowo - ruchowa (niechęć do budowania z klocków, do rysowania),
  • opóźniony rozwój lateralizacji (używa na zmianę jednej oraz drugiej ręki),
  • zaburzenia rozwoju spostrzegania wzrokowego i pamięci wzrokowej (rysunki bogate treściowo lecz prymitywne w formie, trudności w układaniu obrazków z części, puzzli),
  • opóźniony rozwój mowy (nieprawidłowa artykulacja wielu głosek, trudności w wypowiadaniu wyrazów dłuższych, złożonych, zniekształcanie ich brzmienia).
• Wiek 6-7 lat
  • obniżona sprawność ruchowa (dziecko słabo biega, skacze, ma trudności z rzucaniem, chwytaniem piłki, trudności z nauką jazdy na nartach),
  • trudności w wykonywaniu precyzyjnych ruchów ręki (wiązanie sznurowadeł, używanie widelca, nożyczek),
  • opóźniony rozwój lateralizacji,
  • opóźniona orientacja w schemacie ciała, wskazywanie kierunku prawo-lewo,
  • trudności z odtwarzaniem figur geometrycznych, rysowaniem szlaczków,
  • trudności z wyróżnianiem elementów z całości oraz ich syntetyzowaniem w całość (układanie mozaiki wg wzoru, wyodrębnianie szczegółów różnicujących dwa obrazki),
  • trudności w poprawnym używaniu wyrażeń przyimkowych (na, pod, przed, itp.),
  • wadliwa wymowa trudnych wyrazów (przestawianie głosek i sylab),
  • trudności z zapamiętaniem treści wiersza, piosenki, więcej niż jednego polecenia w tym samym czasie,
  • trudności w różnicowaniu głosek podobnych (np. z-s, b-p, k-g), zaburzenia analizy i syntezy sylabowej i głoskowej,
  • trudności w orientacji w czasie, określaniu pory dnia i roku,
  • trudności w nauce czytania wyrazów.
• Wiek szkolny klasa 1-3
  • mała sprawność ruchowa całego ciała (np. trudności z nauczeniem się jazdy na dwukołowym rowerze, wrotkach, łyżwach, nartach, niechęć do zabaw ruchowych),
  • obniżona sprawność ruchowa rąk, utrzymująca się oburęczność,
  • trudności koordynacji czynności ręki i oka (brzydko i niechętnie rysuje, pisze, nie mieści się w liniaturze, mocno naciska ołówek czy długopis, szybko się męczy),
  • trudności w zapamiętywaniu wierszy, tabliczki mnożenia, sekwencji np. miesięcy, liter w alfabecie,
  • wadliwa wymowa, zniekształcanie brzmienia wyrazów złożonych, używanie sformułowań niepoprawnych pod względem gramatycznym,
  • trudności z opanowaniem poprawnej pisowni związane z opóźnieniem rozwoju spostrzegania wzrokowego i pamięci wzrokowej (nieumiejętność zapamiętania kształtu rzadziej występujących liter, mylenie liter o podobnym kształcie, popełnianie błędów w przepisywaniu tekstów),
  • trudności z opanowaniem poprawnej pisowni związane z opóźnieniem rozwoju spostrzegania słuchowego dźwięków (mylenie liter odpowiadających głoskom o podobnym dźwięku, trudności z zapisywaniem zmiękczeń, nieumiejętność różnicowania ą-om, on-ę, en-em, zniekształcanie zapisu całych wyrazów poprzez opuszczania, dodawanie przestawianie, podwajanie liter i sylab, nasilone trudności podczas pisania ze słuchu),
  • trudności w czytaniu i rozumieniu czytanych treści.
• Wiek szkolny powyżej klasy 4
  • wolne tempo czytania, niechęć do czytania,
  • nieprawidłowa pisownia, dominacja błędów ortograficznych,
  • trudności w zapamiętaniu wierszy, terminów, nazw, dat, numerów telefonów,
  • trudności w przedmiotach szkolnych wymagających dobrej percepcji wzrokowej, przestrzennej i pamięci wzrokowej: geografia - zła orientacja na mapie, geometria - rysunek uproszczony, schematyczny, chemia - łańcuch reakcji chemicznych,
  • trudności w przedmiotach szkolnych wymagających dobrej percepcji i pamięci słuchowej dźwięków mowy (nauka języków obcych, biologia - opanowanie terminologii, historia - zapamiętywanie dat, nazw, nazwisk).

Powyższe zestawienie trudności ukazuje zmiany, jakie zachodzą wraz z wiekiem i kształceniem się dziecka. Uwidacznia się wyraźna ich dynamika. Niektóre z zaburzeń ustępują i nie stwierdza się już ich w czytaniu, natomiast utrzymują się trudności w poprawnym pisaniu pod względem ortograficznym i graficznym.

Dekalog dla rodziców dzieci dyslektycznych Opr.: prof. dr hab. Marta Bogdanowicz

NIE – „nie czyń drugiemu, co Tobie niemiłe”

• Nie traktuj dziecka jak chorego, kalekiego, niezdolnego, złego lub leniwego.
• Nie karz, nie wyśmiewaj dziecka w nadziei, że zmobilizujesz je do pracy.
• Nie łudź się, że dziecko „samo z tego wyrośnie”, „weźmie się w garść” lub, że ktoś je z tego „wyleczy”.
• Nie spodziewaj się, że kłopoty dziecka pozbawionego specjalistycznej pomocy ograniczą się do czytania i pisania i skończą się w młodszych klasach szkoły podstawowej.
• Nie ograniczaj dziecku zajęć pozalekcyjnych, aby miało więcej czasu na naukę, ale i nie zwalniaj go z systematycznych ćwiczeń.

TAK – „strzeżonego Pan Bóg strzeże”.

• ✓ Staraj się zrozumieć swoje dziecko, jego potrzeby, możliwości i ograniczenia, aby zapobiec trudnościom szkolnym.
• ✓ Spróbuj jak najwcześniej zaobserwować trudności dziecka: na czym polegają i co jest ich przyczyną.
• ✓ Skonsultuj się ze specjalistą (psychologiem, pedagogiem, logopedą).
• Aby jak najwcześniej pomóc dziecku:
  • ✓ Zaobserwuj w codziennej pracy z dzieckiem, co najskuteczniej mu pomaga,
  • ✓ Korzystaj z odpowiedniej literatury i fachowej pomocy nauczyciela – terapeuty,
  • ✓ Bądź w stałym kontakcie z nauczycielem i pedagogiem szkolnym,
  • ✓ Bądź życzliwym, pogodnym, cierpliwym przewodnikiem i towarzyszem swego dziecka w jego kłopotach szkolnych,
  • ✓ Chwal i nagradzaj dziecko nie tyle za efekty jego pracy, ile za włożony w nią wysiłek.
• ✓ Spraw, aby praca z dzieckiem była przyjemna dla was obojga.

ABC ucznia z dysleksją

• A – Akceptujcie mnie takiego, jaki jestem, także moją inność.
• B – Błędy ortograficzne są moją udręką.
• C – Cierpliwość potrzebna jest wszystkim – mnie, rodzicom i nauczycielom.
• D – Dysleksja to wielki ciężar! Całe życie będę go dźwigać.
• E – Emocje uniemożliwiają mi prezentowanie wiedzy i umiejętności.
• F – Frustrację przezwyciężam relaksacją.
• G – Gdybym miał wybór, wybrałbym życie bez dysleksji!
• H – Humor jest potrzebny, żeby łatwiej żyć z dysleksją.
• I – Internet to rozwijanie zainteresowań.
• J – Jestem w stanie rozpoznać swój styl uczenia się.
• K – Koszmarem jest dla mnie głośne czytanie.
• L – Lubię uczyć się wielozmysłowo.
• Ł – Łatwiej przychodzi mi mówienie niż pisanie.
• M – Myślenie pozytywne ułatwia pokonywanie trudności.
• N – Nie oczekuję od innych gotowych rozwiązań i podpowiedzi.
• O – Oceniajcie, proszę, mój wysiłek i wkład pracy.
• P – Potrzebuję więcej czasu na pisanie i czytanie.
• R – Relaks pomaga mi w nauce.
• S – Sukcesy = większa motywacja i wiara w siebie.
• T – Tran pomaga osobom z dysleksją. Łykam codziennie kapsułki z tranem.
• U – Uczę się zwykle dłużej niż inni, bardzo mnie to wyczerpuje.
• W – Woda to dobry napój podczas uczenia się.
• Y – „Yyyyyyy…” – potrzebuję chwili na zastanowienie, by odpowiedzieć na pytanie.
• Z – Zdobywam wiedzę, jak przezwyciężać dysleksję!

Źródło: M. Rożyńska, D. Rożyński (M. Bogdanowicz, A. Adryjanek, M. Rożyńska „Uczeń z dysleksją w domu”)

Przydatne linki:

• Polskie Towarzystwo Dysleksji Zarząd Główny http://www.ptd.edu.pl/
• Stacja Rodzic https://stacjarodzic.pl/
• Program edukacyjno-terapeutyczny Ortograffiti https://www.ortograffiti.pl/
• https://dardysleksji.pl/

Proponowana literatura:

• Dar dysleksji – Ronald D. Davis, Eldon M. Braun
• Dar uczenia się – Ronald D. Davis, Eldon M. Braun
• Jak pomóc dzieciom dyslektycznym? Poradnik dla nauczycieli i rodziców – Amelia Rentflejsz – Kuczyk
• O dysleksji, czyli specyficznych trudnościach w czytaniu i pisaniu – odpowiedzi na pytania rodziców i nauczycieli – M. Bogdanowicz
• Uczeń z dysleksją w domu. Poradnik nie tylko dla rodziców – M. Bogdanowicz, A. Adryjanek, M. Rożyńska
• Ryzyko dysleksji. Problem i diagnozowanie – M. Bogdanowicz